Hoe ziet de zorg eruit na een IC-opname?
Een overzicht van hulp, ondersteuning en knelpunten in Nederland
Carola Schol & Margo van Mol, Onderzoekers Erasmus MC, Rotterdam
Samenvatting van het artikel:
Mapping the landscape of post-intensive care recovery interventions and their barriers: A nationwide cross-sectional survey
Auteurs: Carola M.A. Schol, Margo M.C. van Mol, Elke Berger, Dorien Kiers, Simone P. Rauh, Laurens L.A. Bisschops, Ashley De Bie Dekker, Peter E. Spronk, Marianne Brackel, …
Bekijk het gehele artikel via de volgende link: ScienceDirect
Steeds meer mensen overleven een opname op de intensive care (IC). Maar na ontslag houden veel mensen nog klachten, zoals vermoeidheid, geheugenproblemen, somberheid of angst. Dit noemen we PICS: Post Intensive Care Syndroom.
Ook familieleden of naasten kunnen klachten ervaren, bijvoorbeeld stress of psychische overbelasting. Dat heet PICS-Familie.
Goede nazorg is dus belangrijk voor zowel patiënten als hun familie. Daarom is er in Nederland een landelijke richtlijn voor IC-nazorg opgesteld.
Richtlijn: Nazorg en revalidatie van intensive care patiënten
Wat wilden we onderzoeken?
- Welke vormen van IC-nazorg Nederlandse ziekenhuizen aanbieden.
- In hoeverre ziekenhuizen de landelijke richtlijn volgen.
- Tegen welke praktische belemmeringen zorgverleners aanlopen.
Ook vergeleken we de resultaten met een eerder onderzoek uit 2018.
Hoe hebben we dat gedaan?
Alle 72 ziekenhuizen in Nederland met een IC voor volwassenen hebben meegedaan aan dit onderzoek.
Via een telefonische vragenlijst verzamelden we informatie over de organisatie van IC-nazorg, zoals:
- Wie de zorg coördineert.
- Wat er vóór ontslag gebeurt (op de IC of verpleegafdeling).
- Wat er ná ontslag wordt aangeboden (zoals consulten of gesprekken).
- De rol van familieleden in de nazorg.
- Ervaren knelpunten in de uitvoering.
Wat blijkt uit het onderzoek?
- Vrijwel alle IC’s bieden nazorg aan, zowel tijdens de opname als erna.
- De meest voorkomende vormen zijn: IC-dagboeken, opvolgmomenten op de verpleegafdeling, en nazorggesprekken.
- Toch past slechts 28% van de IC’s alle aanbevelingen uit de richtlijn toe.
- Belangrijke belemmeringen zijn: gebrek aan tijd, personeelstekorten, en onvoldoende financiering.
Overzicht (per ziekenhuis) van aangeboden IC-nazorgvormen. Elk verticaal lijntje staat voor een ziekenhuis; gekleurde blokjes tonen de beschikbare vormen van ondersteuning.
Wat is er verbeterd sinds 2018?
- Meer IC’s gebruiken duidelijke protocollen en werkafspraken.
- Familieleden worden vaker betrokken bij de nazorg.
- IC-verpleegkundigen zijn actiever in het schrijven van dagboekteksten.
- Steeds meer ziekenhuizen stellen een nazorgcoördinator aan (vaak een IC-verpleegkundige).
Wat kan er beter?
- Niet alle patiënten krijgen dezelfde toegang tot nazorg. Vaak is het aanbod afhankelijk van de opnameduur op de IC, in plaats van afgestemd op de daadwerkelijke behoefte.
- Digitale middelen zoals apps of beeldbellen tijdens een nazorgafspraak worden nauwelijks ingezet.
- Er is meer onderzoek nodig naar wat echt werkt en voor welke patiënt.
Wat betekent dit voor IC-patiënten en hun familie?
- Veel IC’s doen hun best om nazorg te bieden, maar de invulling verschilt per ziekenhuis.
- Het is belangrijk dat patiënten en familieleden zelf navraag doen naar de beschikbare ondersteuning.
- Patiëntenorganisaties, zoals IC Connect, kunnen helpen bij het vinden van de juiste informatie of een luisterend oor.