In sommige situaties is de behandeling van de patiënt in medisch opzicht niet meer zinvol. Er bestaat dan geen kans meer dat de patiënt ooit nog beter wordt van de behandeling. De arts kan dan de moeilijke beslissing nemen de behandeling te staken.
Bij het staken van een behandeling kan het gaan om het staken van de intensive care behandelingen zoals de kunstmatige beademing, het geven van ondersteunende medicatie voor het hart of dialyse. De artsen kijken altijd vanuit de medisch bestaande kennis binnen hun vakgebied of het verder behandelen van deze patiënt in deze situatie nog een kans op een herstel biedt. Daarover wordt uitgebreid overlegd binnen het behandelteam met alle betrokkenen, zoals de intensivisten, de verpleegkundigen en de betrokken medisch specialisten. De definitieve beslissing wordt pas genomen na uitvoerig overleg met de naasten.
Als er een beslissing moet worden genomen over het afzien van een behandeling, gaat het bijvoorbeeld over het niet meer reanimeren bij een circulatiestilstand of een fatale hartritmestoornis. Ook kan het gaan over het niet meer behandelen van een bloeddrukdaling, het niet beginnen van een nierfunctie vervangende therapie of het nalaten van een behandeling van nieuwe infecties.
In de meeste gevallen waarbij een beslissing over het stoppen van een behandeling moet worden genomen, gaat het om patiënten die alleen nog in leven zijn dankzij ondersteunende of orgaanfunctie vervangende apparatuur of medicatie. Zonder deze technieken zouden de patiënt al zijn overleden. De patiënt wordt beademd en gesedeerd en kan zelf niet beslissen over zijn situatie. De beslissing ligt daardoor in de handen van de behandelend arts. De arts zal deze beslissing nemen in overleg met de naasten/familie.
Het staken van de behandeling zal uiteindelijk leiden tot het overlijden van de patiënt. Dit kan binnen een paar minuten gebeuren, soms duurt het een aantal uren of zelfs dagen. Bij jonge patiënten duurt dit doorgaans langer dan bij oudere patiënten.
Bij het staken van de behandeling kan orgaandonatie ter sprake komen. Voor orgaandonatie worden strenge protocollen gebruikt zoals het hersendoodprotocol.