Maxima Medisch Centrum en Catharina ziekenhuis
Datum: 12 Juni 2023
Onderwerp: geheugen en concentratieproblemen
Locatie: ’t Patronaat, Blaarthemseweg 18 te Veldhoven
Aanwezigen
Op deze avond zijn er 9 voormalig ic-patiënten en naasten aanwezig. Verder zijn nog 4 leerlingen ic verpleegkundige, 7 ic verpleegkundige van de werkgroep en 2 intensivisten aanwezig, afkomst uit zowel het Catharina ziekenhuis als uit het Maxima Medisch centrum. Daarnaast zijn er een revalidatiearts en een ergotherapeut uit het Maxima Medisch centrum aanwezig.
Avondvoorzitters: Jolanda en Marieke, beiden IC verpleegkundige in het Catherina ziekenhuis..
Notulist: Demi Westerlaan IC verpleegkundige in het Maxima Medisch Centrum.
Programma
De avond wordt geopend door Jolanda. Iedereen wordt van harte welkom geheten. De leden van de werkgroep worden voorgesteld, waarna Marieke het programma van de avond uitlegt. Hierbij wordt benadrukt dat iedereen zich veilig moet voelen vanavond. Waarbij ook afgesproken wordt dat alles wat besproken is binnen de muren blijft. We hopen op een avond waarbij herkenning en erkenning een rol spelen en eenieder eruit kan halen wat voor hem of haar van belang is.
We beginnen met uitleg over geheugen en concentratieproblemen, verzorgd door Pablo van de Berg (intensivist Catherina). Pablo legt uit dat vooral gekeken wordt naar het lange termijnperspectief. Hierna refereert hij kort terug naar het vorige ic-café (Delier) waarbij hij de drie pijlers benoemd; lichamelijk, mentaal en cognitief. Deze avond zullen we ons vooral richten op de cognitieve component. Geheugen, concentratie, denksnelheid, gedachtevorming organiseren en plannen vallen hier onder. Uit onderzoek is gebleken dat de klachten 12 maanden tot 2 jaar aanhouden bij de meeste patiënten. Hierbij wordt niet specifiek gekeken naar de ic-patiënten, maar breder naar alle mensen die erg ziek geweest. Alledaagse voorbeelden worden genoemd waarbij in de zaal herkenning ontstaat. Verschillende mensen knikken. Pablo legt uit dat het ontstaan van cognitieve problemen niet precies bekend is, maar dat we veranderingen op de CT-scan en MRI van de hersenen zien. Risico factoren hiervoor zijn delier en hypoxie, waarbij ontstekingen, activatie van stolling en medicatie ook een rol spelen. Conclusie: er zijn veel verschillende gedachten zijn over het ontstaan van cognitieve problemen, maar precies weten we het niet. De klachten zijn na een aar bij 20-70% nog aanwezig. Dit een enorm spreiding waarbij mensen gezien worden die nagenoeg geen klachten hebben en mensen met ernstige klachten. Ernstige klachten zijn vergelijkbaar met niet aangeboren hersenletsel.
‘Vraag vanuit de zaal: ‘’is niet aangeboren hersenletsel is dat ook te zien op een CT-scan of MRI?’’ Pablo legt uit dat je bij niet aangeboren hersenletsel moet denken aan schade na een auto-ongeluk, bloeding of auto-immuunziekte. Pablo vraagt de zaal of zij nog vragen hebben. Waarop een persoon uit de zaal grapt: ‘Die zijn we vergeten ‘.
Jolanda neemt het woord over. Ze legt uit dat vanwege de lagere opkomst, waarschijnlijk door het warme weer ze de groepen gaan verdelen in twee in plaats van drie waarbij wel alle drie de onderwerpen aan bod gaan komen; planning, geheugen en concentratie.
De groep werd verdeeld in twee subgroepen. Waarbij de revalidatie arts Chantal toelicht:
als de plaats waar je bent wisselt tussen situaties waarin je iets leert verschilt kan dat het onthouden van het geleerde beïnvloeden/kun je het beter linken aan bijvoorbeeld “ik zat toen in een grote zaal”. De ruimte wordt in twee groepen verdeeld met twee verschillende tafelkleden om zo te proberen 2 verschillende leerplekken te creëren, omdat we aan de ruimte zelf weinig kunnen veranderen.
Groep Chantal (revalidatie arts)
Chantal ging interactief met de groep aan de slag met betrekking tot geheugenproblemen. Verschillende onderwerpen werden besproken waarbij 3 verschillende thema’s aan bod kwamen. Deze thema’s zijn Trainen, hulpmiddelen en compenseren.
Waarbij steeds met de kaartjes een rondje gepuzzeld moet worden. Elke ronde werd dit moeilijker. Praktische voorbeelden werden genoemd. Muziek, routine, vragen stellen, aanwijzen. Patiënten vonden veel herkenning bij elkaar.
Er word herkenning gevonden in het verwerken van prikkels. Tijdens de intro was een zoemer hoorbaar. Deze samen met de warmte en de snelheid van het verhaal maakten dat het verhaal moeilijk te volgen was.
Groep Anne (ergotherapie) en Mariëm (IC-verpleegkundige/lid werkgroep IC café)
Anne en Mariëm gingen actief aan de slag met het onderwerp planning. Dit deed ze samen met Mariem intensive care verpleegkundige in het maxima medisch centrum en lid van de werkgroep.
Samen werkte ze aan de hand van stellingen:
- Ben je een planner of geen planner? En is dit veranderd sinds de IC opname? Wat is er sinds de IC opname veranderd in de dag planning?
- Hoe comfortabel voel je op dit moment betrekking tot plannen? (Aan de hand van kleuren groen, oranje en rood kan worden aangegeven hoe dit nu gaat)
- Welke strategieën heb je weleens toegepast om plannen te vergemakkelijken?
(aan de hand van kaartjes waar verschillende strategieën op staan)
Groep concentratieproblemen
In de groepssessie over geheugenproblematiek was geen professional betrokken omdat de psycholoog helaas verhinderd was. Als alternatieve oplossing had ze de werkgroep informatie met verschillende tips gestuurd die in de sessie wij met de groep kon worden gedeeld. In eerste instantie gingen we na of dat er groepsleden waren die geheugenproblematiek herkennen sinds de IC opname. Tijdens deze gesprekken kwam er veel bij de groepsleden naar boven. Sommige herkenden klachten zoals vergeetachtigheid, anderen ervaarden dit niet of alleen bij uitlokkende factoren zoals bij een prikkelbare omgeving, vermoeidheid of bij onrust/stress. Nadien bespraken we verschillende tips door wat kan helpen bij het opnemen van informatie. Een voorbeeld daarvan was de methode van PRET. PRET staat voor:
P: pauzeren
R: rustige omgeving
E: een ding tegelijk
T: tempo aanpassen
Een andere methode is de HOES. Dit is methode die handvaten geeft over het onthouden/opnemen van informatie tijdens gespreksvoering.
HOES staat voor:
H: hoofdlijn vasthouden
O: oogcontact
E: eigen inbreng
S: samenvatten
Naast deze methodes zijn er ook geheugensteuntjes die kunnen helpen bij het opnemen en onthouden van informatie. Denk hierbij aan een agenda, kookwekker, boodschappenlijstjes of ezelbruggetjes. Deze punten deelden we tevens met de groep.
Bovenstaande onderwerpen werden in twee groepen besproken waarbij de drie onderwerpen rouleerde. Voor elke sessie werd 20 minuten gebruikt waarbij na de tweede sessie een pauze gehouden werd. Hierbij was er 15 minuten ruimte voor koffie en thee of een frisse neus.
De avond wordt afgesloten door onze avondvoorzitters en iedereen wordt hartelijk bedankt voor het delen van ieder zijn eigen verhaal.
Het volgende IC café vind plaats op 18 september 2023 met als onderwerp Delier.